çam

Çam, Pinaceae (çamgiller) familyasından Pinus cinsinden orman ağaçlarını içeren iğne yapraklı türlere verilen ad. Genç çamların tacı genellikle konik dalları yatay ve çevrel dizilişlidir. Yaşlı ağaçların tacı ise yuvarlak, düz ya da yayvan olabilir. Türlerin çoğunda gövde kabuğu kalın, pürüzlü ve çatlaklıdır. Çam ağaçları kuraklığa dayanıklı olmakla birlikte, iyi gelişip çoğalabilmeleri için temiz hava ve bol ışık gerekir.

Çamlarda iki çeşit sürgün (kısa ve uzun sürgenler) ve üç çeşit yaprak (birincil iğneyapraklar, pulsu yapraklar ve ergin iğneyapraklar) vardır. Fidelerde, sarmal olarak dizilmiş birincil iğne yapraklar bulunduğu halde, yaşlı ağaçların uzun sürgünlerinde üçgensi pulsu yapraklar bulunur. Geçici olan bu pulsu yaprakların koltuğundan kısa sürgünler çıkar. Fotosentez yapan ve iki ya da daha çok reçine kanalı olan ergin iğneyapraklar, kısa sürgünlerin ucunda ikili, üçlü, ya da beşli (ender olarak tek ya da sekizli) demetler halindedir; bu yaprakların ömrü 2-17 arasında değişir.

Aynı ağaçta hem erkek, hem dişi kozalaklar bulunur. Erkek kozalaklar, her biri iki çiçektozu kesesi taşıyan çok sayıda verimli puldan oluşur. Dişi kozalaklarda, her biri iki tohum taslağı taşıyan bir pulun altına yerleşmiş, sarmal dizilişli çok sayıda brahte vardır. Baharda ya da yaz başında, çiçektozu keselerindeki uzunlamasına yarıklardan çıkan çiçektozları çevreye dağılır; her çiçek tozu tanesinde, rüzgarla dağılmayı kolaylaştıran iki hava baloncuğu vardır. Tozlaşma mevsiminde, dişi kozalaktaki pullar aralanır ve çiçek tozlarını aldıktan sonra kapanır; gerçek döllenme ancak ertesi baharda gerçekleşir. Döllenmeden sonra iki ya da üç yıl içinde odunsu dişi kozalak gelişir.


Erkek KozalakÖzellikle inşaat ve kağıt sanayisi açısından büyük önem taşıyan çamlar, ayrıca terebentin, kolofon, çam ve terebentin esansı, odunkömürü, yakıt gazlar ve çam katranı gibi değerli ürünlerin kaynağıdır.

Çamlar birçok mantar hastalığına karşı duyarlıdır; ayrıca yaprakarıları, kabukböcekleri, çam keseböceği gibi çeşitli böcekler çam ağaçlarına büyük zarar verir. Çok reçineli olduğu için kolayca tutuşan çam ormanlarında yangınlar da çok sık görülür ve güç önlenir.

Türkiye'de hepsinin kısa sürgünleri iki yapraklı olan beş çam türü bulunur; sarıçam, karaçam, Halep çamı, kızılçam ve fıstık çamı.


Türleri [değiştir]Pinus brutia - Kızılçam
Pinus canariensis - Kanarya Adaları çamı
Pinus cembra - İsviçre fıstık çamı
Pinus halepensis - Halep çamı
Pinus heldreichii - Bosna çamı
Pinus mugo - Dağ çamı
Pinus nigra - Karaçam
Pinus peuce - Rumeli Weymut çamı
Pinus pinaster - Sahil çamı
Pinus pinea - Fıstık çamı
Pinus sylvestris - Sarıçam
Asya Çamları
Pinus amamiana - Yakushima beyazçamı
Pinus armandii - Çin beyazçamı
Pinus bhutanica - Bhutan beyazçamı
Pinus bungeana - Bunge çamı
Pinus dalatensis - Vietnam beyazçamı
Pinus densata - Sikang çamı
Pinus densiflora - Japon sarıçamı
Pinus fenzeliana - Hainan beyazçamı
Pinus fragilissima - Wulu çamı
Pinus gerardiana - Himalaya fıstık çamı
Pinus henryi - Henry çamı
Pinus hwangshanensis - Huangshan çamı
Pinus kesiya - Khasi çamı
Pinus koraiensis - Kore çamı
Pinus krempfii - Krempf çamı
Pinus latteri - Tenasserim çamı
Pinus luchuensis - Luchu çamı
Pinus massoniana - Çin kızılçamı
Pinus merkusii - Sumatran çamı
Pinus morrisonicola - Taiwan beyazçamı
Pinus orthophylla -
Pinus parviflora - Japon beyazçamı
Pinus persica - İran çamı
Pinus pumila - Japon fıstık çamı
Pinus roxburghii -
Pinus sibirica - Sibirya çamı
Pinus squamata
Pinus tabuliformis - Çin kızılçamı
Pinus taiwanensis - Taiwan kızılçamı
Pinus thunbergii - Japon karaçamı
Pinus uyematsui - Uyematsu beyazçamı
Pinus wallichiana - Ağlayan çam
Pinus wangii (syn. P. kwangtungensis)
Pinus yunnanensis - Yunnan çamı

Yeni Dünya [değiştir]Pinus albicaulis - Beyaz kabuklu çam
P. aristata - Higori çamı
P. attenuata -
P. balfouriana - Tilki kuyruklu çam
P. banksiana - Banks çamı
P. clausa - Kumsal çamı
P. contorta - Contarta çamı
P. coulteri - Büyük kozalaklı çam
P. echinata - Kısa yapraklı çam
P. edulis - Colorado çamı
P. elliottii -
P. flexilis -
P. glabra - Ladin çamı
P. jeffreyi - Jeffrey çamı
P. lambertiana - Şeker çamı
P. longaeva -
P. monophylla - Tek yapraklı çam
P. monticola - Batı beyazçamı
P. muricata -
P. palustris - Uzun yapraklı çam
P. ponderosa (syn. P. washoensis) - Batı sarıçamı
P. pungens -
P. radiata - Monteri çamı veya Radiata çamı
P. reflexa - Güneybatı beyazçamı
P. remota - Teksas çamı
P. resinosa - Amerikan kızılçamı
P. rigida - Katran çamı
P. sabineana - Sabin çamı
P. serotina - Bataklık çamı
P. strobus - Veymut çamı
P. taeda - Kuzey Carolina çamı
P. torreyana - Torrey çamı
P. virginiana - Jersey çamı
P. apulcensis - Apulco çamı
P. arizonica - Arizona çamı
P. ayacahuite - Meksika beyazçamı
P. caribaea - Caribbean çamı
P. cembroides - Amerika fıstık çamı
P. chiapensis - Chiapas beyazçamı
P. cooperi - Cooper çamı
P. cubensis - Cuban çamı
P. culminicola - Potosi çamı
P. devoniana (syn. P. michoacana) - Michoacan çamı
P. durangensis - Durango çamı
P. engelmannii - Engelman çamı
P. estevezii - Estevez çamı
P. gordoniana (syn. P. douglasiana) - Gordon çamı
P. greggii - Gregg çamı
P. hartwegii - Hartweg çamı
P. herrerae - Herrera çamı
P. hondurensis - Honduras çamı
P. jaliscana - Jalisco çamı
P. johannis - Johann çamı
P. lawsonii - Lawson çamı
P. leiophylla - Chihuahua çamı
P. lumholtzii - Lumholtz çamı
P. maximartinezii -
P. maximinoi (syn. P. tenuifolia)
P. montezumae - Montezuma çamı
P. nelsonii - Nelson çamı
P. occidentalis - Batı çamı
P. oocarpa - Yumurta kozalaklı çam
P. patula - Meksika ağlayan çamı
P. orizabensis - Orizaba çamı
P. pinceana
P. praetermissa -
P. pringlei -
P. pseudostrobus -
P. quadrifolia -
P. rzedowskii - Rzedowski çamı
P. strobiformis - Güneybatı Beyazçamı
P. tecunumanii - Tecun Uman çamı
P. teocote - Ocote çamı
P. tropicalis - Tropikal çam

çam agacı resımlerı
============